Przed zawarciem umowy kredytowej na kredyt hipoteczny, obowiązkiem starającego się o taki kredyt klienta jest wykazanie się posiadaniem wkładu własnego. Od 2017 r. obowiązuje 20%-towy wkład własny, liczony od wartości zabezpieczonej hipoteką nieruchomości.
Jest oczywiste, że nie wszystkich ubiegających się o kredyt hipoteczny stać na posiadanie tak wysokiego wkładu własnego, tym bardziej, że ustawa nie dopuszcza możliwości zaliczenia, jako wkład własny, środków pochodzących z kredytów lub pożyczek gotówkowych, wskazując, że muszą one być oszczędnościami potencjalnego nabywcy nieruchomości.
Oszczędni mają przywileje.
Dopuszczaną przez ustawodawcę formą zgromadzenia kwoty potrzebnej do uzyskania wkładu własnego jest darowizna od najbliższej rodziny, czyli małżonka i rodziców kredytobiorcy, ale także jego rodzeństwa, dziadków, dzieci, a nawet małżonków rodziców, czyli macochy i ojczyma. Darowizna pochodząca od członków najbliższej rodziny jest wolna od podatku od darowizn i spadków. Żeby bank mógł zaliczyć akt darowizny, jako wkład własny lub jego część, niezbędne jest sporządzenie go na specjalnym formularzu SD-Z2, zawierającym dane darczyńcy(ów) i obdarowanego, oświadczenie ich woli o darowaniu określonej wartości oraz jej przyjęciu, a także podpisy stron. Tak sporządzony akt darowizny nie wymaga uwierzytelnienia przez notariusza.
Inną formą wkładu własnego, bądź jego części mogą być oszczędności kredytobiorcy na Indywidualnym Koncie Emerytalnym lub Indywidualnym Koncie Zabezpieczenia Emerytalnego, których roczne limity są ustalane obwieszczeniem Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej na podstawie średniej prognozowanej wysokości płac i nie mogą przekraczać 3-krotnej średniej w przypadku IKE i 1,2-krotności IKZE.
Zgodnie z projektem ustawy budżetowej na rok 2019 z dnia 21 sierpnia 2018 r. prognozowane przeciętne wynagrodzenie brutto w gospodarce narodowej w 2019 roku wzrośnie do kwoty 4765 zł. Z tego też wynika tegoroczny limit wpłat na IKE, który wynosi 14 295 zł (4765 x 3), a w IKZE – 5718 zł (4765 x 1,2).
Jeszcze inną formą zapewnienia odpowiedniej wysokości wkładu własnego mogą być pochodzące jeszcze z czasów PRL książeczki mieszkaniowe. Jeśli posiadacz takiej książeczki założył ją przed 23.10.1990 r. ma prawo do przewidzianej ustawą o pomocy państwa w spłacie gwarantowanych kredytów mieszkaniowych z 1995 r.. To pozwala na uwzględnienie tych wkładów, jako wkład własny.
Inne formy zaradzenia obowiązkowi posiadania wkładu własnego
Oprócz wymienionych sposobów, którym ustawodawca chce zachęcać do oszczędzania obywateli dążących do posiadania własnego lokum, są jeszcze inne, a wśród nich ubezpieczenie kredytu hipotecznego. Dzięki ubezpieczeniu kredytu hipotecznego, bank może obniżyć wymagany wkład własny nawet do 10% wartości zabezpieczonej hipoteką nieruchomości.
Jeszcze inną formą zapewnienia właściwej wysokości wkładu własnego jest możliwość zaliczenia będącej własnością kredytobiorcy innej nieruchomości lub działki budowlanej wraz z rozpoczętą budową, na której kredytobiorca chce wybudować nieruchomość o kredytowanie, której się ubiega.
Również dopłaty do funduszy mieszkaniowych w ramach ogłaszanych rokrocznie obietnic rządu, mogą być ważnym składnikiem wkładu własnego kredytu hipotecznego, pod warunkiem, że zostaną zrealizowane.
